Open Kitchen Labs is een initiatief van Monalisa Goswami van Spark904 en chemisch onderzoekers Joost Reek en Chris Slootweg van de UvA, beiden actief op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. Spark904 biedt bedrijven al sinds 2018 toegang tot analyseapparatuur en expertise bij de bètafaculteit van de UvA. Open Kitchen Labs vormt daarop nu een welkome aanvulling. Het betreft volledig ingerichte, flexibel beschikbare laboratoriumruimte inclusief basisuitrusting, verbruiksgoederen en deskundige ondersteuning. "We richten ons vooral op startende bedrijven in de circulaire chemie en duurzaamheid", zegt labmanager Arthur Scheerder. "Het opzetten van een lab is duur, en vaak hebben zulke start-ups geen fulltime toegang tot een lab nodig. Open Kitchen Labs is onmiddellijk beschikbaar voor periodes van enkele dagen tot meerdere maanden, tegen aantrekkelijke prijzen."

Volgens Joost Reek, faculteitshoogleraar en coördinator van het UvA onderzoekszwaartepunt Sustainable Chemistry, is Open Kitchen Labs belangrijk voor het eco-systeem op Amsterdam Science Park dat is gericht op het tot wasdom brengen van innovatieve ideeën en het stimuleren van ondernemerschap en valorisatie. "Het Demonstratorlab biedt onderzoekers en studenten de eerste mogelijkheid te ontdekken of hun idee tot een product of dienst kan leiden met betekenis voor de samenleving. In een volgende fase kunnen ze dan terecht in Open Kitchen Labs, om het als zelfstandige onderneming verder te ontwikkelen. Zo faciliteren we ideeën in verschillende stadia van ontwikkeling." Reek verwacht dat de bedrijfjes in Open Kitchen Labs een stimulans zullen vormen voor de initiatieven van het Demonstratorlab, waar ook Chris Slootweg bij betrokken is. "Andersom zullen de bedrijven in Open Kitchen Labs baat hebben bij de wetenschappelijke kennis van het eco-systeem op Amsterdam Science Park", aldus Reek.

Abonnementen zoals op de sportschool

Het idee achter Open Kitchen Labs is om voor iedereen drempels weg te nemen, aldus Goswami. "Aan de ene kant heb je gevorderde startups die bijvoorbeeld hun proces willen verbeteren. Een eigen lab is dan nog een brug te ver, maar ze willen onderzoek ook niet uitbesteden aan commerciële laboratoria. Aan de andere kant heb je bedrijfjes die in garages of kleine bedrijfsruimten de eerste proeven doen, zonder veel faciliteiten en vaak niet echt veilig. Wij staan voor iedereen open."

Wat biedt Open Kitchen Labs?

• Zuurkasten, werkruimte & veilige opslag van chemicaliën (ook in vrieskasten).
• Glaswerk, verbruiksgoederen & disposables, basis laboratoriumapparatuur zoals roerders, verwarmers, standaard analytische apparatuur.
• Toegang tot geavanceerde onderzoeksinfrastructuur (via Spark904).
• Hulp bij het bestellen van chemicaliën en andere laboratoriumbenodigdheden.
• Afvalbeheer en -verwijdering.
• Een lab-manager voor dagelijkse ondersteuning.

Daarnaast:

• Vergaderruimtes en gedeelde kantoorruimtes voor de deelnemende start-ups.
• Community events en netwerkmogelijkheden.

Het deelconcept maakt de Open Kitchen Labs alleszins betaalbaar, zegt Scheerder. Hij legt uit een soort 'sportschool' aanpak te hanteren met verschillende abonnementen die toegang bieden tot de labruimte, de faciliteiten en ondersteuning. Het ‘flex’-abonnement betreft werkelijk gedeelde labruimte voor slechts enkele dagen per week. Bij ‘complete’ abonnementen beschikt de gebruiker de hele week over eigen lab- en opslagruimte. Bij de 'premium' versie is zelfs continue toegang tot geavanceerde universitaire infrastructuur via Spark904 gewaarborgd, iets dat bij goedkopere abonnementen op projectbasis wordt besproken.

De precieze tarieven komen in overleg met de gebruiker tot stand, aldus Scheerder. "Voor een eenvoudig verkennend project met een relatief korte looptijd moet je aan bedragen rond duizend euro denken. Dat loopt op naarmate je meer ruimte, meer tijd en meer faciliteiten nodig hebt. Maar in alle gevallen zijn de kosten veel en veel lager dan wanneer bedrijven zelf investeren in labruimte."

Positieve pilot

Open Kitchen Labs ging in december 2020 van start met een pilot waarvoor Innovation Exchange Amsterdam (IXA) een physics2market subsidie verstrekte. Daarnaast stelde Matrix Innovation Center op Amsterdam Science Park labruimte ter beschikking. Inmiddels heeft een vijftal startups er gebruik van gemaakt en de ervaringen zijn zonder meer positief, aldus Goswami. "Iedereen heeft vooruitgang geboekt en vooral de ondersteuning van de labmanager wordt zeer gewaardeerd. We hebben ook al contacten zien ontstaan met onderzoekers van de UvA-bètafaculteit." Recent verwierf Open Kitchen Labs financiering voor een tweede fase van de pilot met bijdragen van IXA, het Van 't Hoff Institute for Molecular Sciences, de faculteit FNWI en UvA ventures.

"Je deelt niet alleen apparatuur, je deelt ook ervaringen."

Evaluna Marquez Salazar is mede-oprichter van Caffe Inc, een startup die het idee ontwikkelt om pigmenten uit koffieafval te halen en die te gebruiken voor textielkleurstoffen en drukinkt. Het materiaal dat overblijft is bijvoorbeeld te gebruiken voor de teelt van oesterzwammen. Bij Caffe Inc draait alles om het valoriseren van afval en aantonen dat afval waarde vertegenwoordigt.

"Bij het starten van een lab gaat het om veel meer dan alleen experimenten doen. Je hebt vergunningen nodig, je moet je materialen regelen, dat is allemaal veel gedoe en kost veel tijd. Je kunt onderzoek ook uitbesteden, maar als startup doen we het liever zelf. Open Kitchen Labs biedt precies wat we nodig hebben. Alles is geregeld, alles is aanwezig, dus we kunnen ons gewoon focussen op de experimenten."

"Na het valideren van ons idee zitten we nu in de fase van proefproductie. Daarbij hebben we van tijd tot tijd een lab nodig voor diepgaande productanalyse. Open Kitchen Labs, samen met Spark904, biedt daarvoor de perfecte omgeving. We bespreken onze onderzoeksresultaten en als het nodig is hebben we toegang tot de geavanceerde analyseapparatuur van de UvA."

"Door zelf experimenten te doen krijg ik echt beter inzicht in hoe de dingen werken. Ik heb nu meer zicht op de verschillende stappen van ons proces. Ik voel me veel onafhankelijker, ik hoef me niet op anderen te verlaten om onze experimenten uit te voeren. Daar komt nog bij dat het deelconcept van Open Kitchen Labs tot contacten leidt met andere startende bedrijven die hun eigen ideeën aan het verkennen zijn. Je deelt niet alleen apparatuur, je deelt ook ervaringen."

"We zijn nu ook bezig met de ontwikkeling van kwaliteitsanalyses. Dat doen we liever zelf dan dat we monsters naar gecertificeerde analyselaboratoria sturen. Als we straks een echte fabriek hebben, dan is het misschien zinvoller om zelf een analyselab te hebben. Maar zolang we in de ontwikkelingsfase zitten, is Open Kitchen Labs echt heel nuttig."